Blog

Çocukluk çağında üriner sistem ile ilgili en sık görülen problemlerden birisi geceleri altını ıslatmadır. Tıp dilinde ‘enürezis noktürna’ denir. Enürezis; çiş kaçırma, ‘noktürna’; geceleri anlamında kullanılır. Hem gece, hem gündüz var ise ‘enürezis diürnal’ terimi kullanılır.

Enürezis noktürna ülkemizde sıkça görülmesine ve ciddi bir problem olmasına rağmen, anne veya babanın da çocukluk döneminde de aynı sorun ile karşılaşmış ve kendiliğinden (ileri yaşlarda) düzelebildiğini bildikleri için çoğu zaman doktora başvurmazlar.

Altını ıslatan çocuk geceleri sağlıklı bir uyku uyuyamadığı için gündüzleri yeterli derecede dikkatini toplayamayabilir ve bu ders başarısını da etkiler. Altını ıslatmanın yarattığı stresli durum nedeniyle ileride anksiyete (endişe, kaygı) ve kendine güven sorunu gibi psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Ebeveynler de aynı durumu yaşarlar. Tabii ki çamaşırların yıkanması, harcanan deterjan, su ve elektrik, çevre kirliliği işin ayrı bir ekonomik tarafı.

Tanımlama olarak, 5 yaşın üzerindeki çocuklarda uykuda gece altını ıslatma enuresis noktürna olarak tanımlanır.

Enürezis noktürna basit (monosemptomatik) veya komplike (monosemptomatik olmayan) şeklinde iki alt grupta incelenmelidir. Monosemptomatik te gece yatağı ıslatma dışında gün içinde herhangi bir belirti yoktur. Monosemptomatik olmayan enuresis noktürna ise gece altını ıslatma yanında, gündüzleri ani sıkışma hissi, sık idrara çıkma, gündüz idrar kaçırma, kronik kabızlık gibi bulguların eşlik etmesi olarak tanımlanır.

Altını ıslatma neden olur?

Uyanma bozukluğu

Gece düşük mesane kapasitesi ve mesane kaslarının aşırı kasılması

Artmış gece idrar miktarı (Noktürnal poliüri)

Tanı

Sadece geceleri idrar kaçırma var, gündüzleri bir şikayeti yok ise sadece üriner sistem ultrasonografisi ve idrar tetkiki yapılır. Bu tetkikler normal ise basit enurezis olarak kabul edilir.

Tedavi

Davranış tedavisi

Enürezis noktürna tanısı konulan hastanın tedavisinin ilk aşamasında; doktor, ebeveynler, geceleri çocuk ile aynı evde kalan; bakıcı, büyükanne, büyükbaba ve çocuk bir arada konuşulmalıdır. Çocuğu motive edecek cümleler kurularak tedaviye başlanılır. Altına işemenin suç olmadığı, annesinin veya babasının da zamanında işediğini ve uykularının ağır olmasına rağmen şu anda işemedikleri anlatılmalı.

Davranış tedavisinde hasta uyuduktan belli bir saat sonra işettirilir. Akşam sıvı alımı kısıtlanır. Buna rağmen altına işiyor ise medikal tedavi desteğine geçilir.

Medikal tedavi

Uyanma güçlüğü olanda alarm tedavisi

Desmopressin

Mesane kapasitesi düşük olanda antikolinerjik

Alarm tedavisi: uyanma problemi olanlarda etkili. Zaman içinde mesane dolduğunda henüz idrar kaçırmadan uyanmanın öğrenilmesini sağlar. Aile ve çocugun motivasyonu önemlidir. Her alarm çaldığında çocuk tuvalete götürülmeli. Ailelerin %10-30 u tedaviyi tamamlayamamaktadır.

Desmopressin: idrar üretimini azaltıp konsantrasyonunu artırıyor. Yarı ömrü 1.5- 3 saat. Noktürnal poliürisi olanlarda ideal tedavidir. Başarı oranı %60-70. Evden geçici sürelerde ayrılmalarda, okul gezilerinde kullanıldığında hemen etkilidir. Tablet, melt (dil altında eriyen), nazal spray. Melt dozu 120-240 mikrogramdır (maksimum 360 mikrogram). Yatmadan yarım saat 1 saat once verilmeli. 3 ayda bir 1-3 defa tedaviye ara verilerek kontrol edilir. Sıvı kısıtlaması yapılmalı. Yatmadan 1 saat once sıvı alımı kısıtlanmalı.

Antikolinerjikler: Mesane kapasitesi azalmış, detrusor aktivitesi artmış,  veya gündüz de semptomları var ise  desmopressine yanıtsız vakalarda, özellikle gece ikiden fazla olan kaçırmalarda kullanılır.

İzlem. Mutlaka 2-4 hafta içinde kontrole çağrılır ve hastanın uyumu gözden geçirilir.